Onveilige hechting
De hechting kan uiteraard ook verkeerd lopen. Er zijn verschillende factoren waardoor de hechting mis kan gaan. Door de ouders, de gezinssituatie of door het kind zelf. Dit kan gebeuren in 3 verschillende fasen:
- Tijdens de zwangerschap
- Bij de geboorte
- De eerste levensfasen.
Neem bijvoorbeeld een tienermoeder. Waarschijnlijk is de zwangerschap dan ongewenst. Dat heeft zeker invloed op de ontwikkeling van het kind, want daardoor krijgt hij/zij een negatief zelfbeeld. Het kan ook zijn dat de geboorte (de bevalling) niet goed ging. Dat heeft ook invloed. In de eerste levensfasen kan het zijn dat het kind 1 of beide ouders verliest.
Hieronder staat een tabel met verschillende problemen waardoor de hechting mis kan gaan.
| De ouders | Gezinsproblemen | Het kind |
|---|---|---|
| Psychische problemen | Economische problemen | Trauma's |
| Zelf hechtingsproblemen | Mishandeling | Adoptie |
| Trauma's | Verwaarlozing | Verlies van 1 van de ouders |
Een onveilige hechting heeft natuurlijk gevolgen. Het kind ontwikkelt geen vertrouwen in zichzelf en in anderen. Dat betekent dat hij/zij dus leeft van wantrouwen. Hij/Zij exploreert (onderzoekt) minder in zijn/haar omgeving. Daardoor leert hij/zij ook minder. Het kind heeft geen gezagsaanvaarding. Want geen basisvertrouwen is geen gezagsaanvaarding. Geen gezagsaanvaarding is geen gezag. Geen gezag betekent geen opvoeding. Het kind snapt ook geen sociale regels. Hij/Zij voelt niet aan wat wel kan en wat niet kan. Ze vertonen dus een afwijkend gedrag.
De hersenen van een kind dat onveilig is gehecht, ontwikkelen anders. Er ontstaan minder verbindingen. Vooral het gedeelte dat te maken heeft met het vermogen om (sociale) relaties om te gaan. Er is ook een kans op depressie en op schoolfobie. Dat houdt in dat je zo bang bent om naar school te gaan, dat je er letterlijk ziek van wordt.
Hieronder staan 4 verschillende soort gehechte kinderen.
Veilig gehecht
Het kind reageert wat angstig als de ouder vertrekt, maar ook weer teruggesteld als hij terugkomt.
De ouders zijn:
- Sensitief (emotioneel en psychisch gevoelig)
- Toegankelijk
Vermijdend gehecht
Dit kind reageert niet/nauwelijks als de ouders vertrekken/terug-komen
De ouders zijn:
- Rigide (streng)
- Consequent (volgens hetzelfde patroon)
- Ongevoelig
Angstig gehecht
Het kind reageert heftig op vertrek en terugkomst van de ouders. Het wil opgepakt worden maar ook weer neergezet.
De ouders zijn:
- Onvoorspel-baar
- Inconsequent
- Gevoelig
Gedesorga-niseerd gehecht
Dit kind reageert heftig op vertrek van de ouders maar het wordt bang als ze terugkomen
De ouders zijn:
- Beangstigend en onvoorspelbaar
- Niet gevoelig
Verschillende types
Kinderen die onveilig zijn gehecht, vertonen niet altijd hetzelfde gedrag.
Dit zijn kinderen met een reactieve hechtingsstoornis:
- Het geremde type: deze kinderen zijn heel waakzaam en teruggetrokken. Ze reageren niet of nauwelijks op de toenadering van volwassenen. Zij worden ook wel 'frozen children' genoemd.
- Het ontremde type: zij vallen op omdat ze veel contact met anderen zoeken. Toch lukt het ze niet om die relaties te houden. Ze zijn wel goed in de omgang en ze zijn allemansvriendjes.
Er zijn verschillende soorten gedrag die kunnen voorkomen bij kinderen die onveilig zijn gehecht of die een hechtingsstoornis hebben. Ze vertonen dit gedrag omdat ze zichzelf onder controle willen hebben.
- Het kind dat druk en chaotisch is. Wat hij/zij wil moet dan ook direct gebeuren. Het komt zijn/haar afspraken vaak niet na. Het kind merkt dat anderen het gedrag onacceptabel vinden, maar toch kan het nauwelijks het gedrag veranderen.
- Soms doen ze aan schijnaanpassing. Dan doen ze zich lief en braaf voor zodat anderen hen aardig gaan vinden. Maar er is geen echte relatie.
- Het kind dat zich isoleert van de buitenwereld. Hij/Zij doet zoveel mogelijk moeite om niet in contact te komen met anderen. Het vindt zichzelf dan ook heel waardeloos.
- Er zijn kinderen die anderen voortdurend uitdagen. Dat gaat wel eens op een agressieve manier. Daardoor is hij/zij dus meer uitdagend dan druk en chaotisch.